دریافتِ متن «هایکو چیست؟»
|
هایکو، یک قالبِ شعری است. این نوع شعر را ژاپنی‌ها اختراع کردند و امروزه در تمام جهان گسترش پیدا کرده است. هایکو چند ویژگی دارد:
- هایکو، خیلی کوتاه است؛ سه خط یا نهایتا چهار خط.
- هایکوها، بسیاری اوقات معماگونه اند؛ یعنی شاعر سعی می‌کند تا حرفِ مستقیمِ خود را به صورتی تأمل‌برانگیز و غیرمعمول بزند. برای همین، فهم هایکو، معمولا احتیاج به دقت و تفکر دارد. شاعر در این اندیشه است که چشم‌ها و گوش‌های ما، دچارِ عادت‌زدگی شده‌اند و حقیقتِ لحظه‌ها را درک نمی‌کنند. به همین خاطر شاعران با کلامِ خویش از موقعیت‌های آشنا و همیشگی، «آشنایی‌زُدایی» می‌کنند تا دیدارِ تازه‌ای با حقیقت رخ دهد.
- هایکو، معمولا تصویری را پیش روی ما می‌گذارد. وقتی یک هایکو را می‌خوانیم، گویی داریم به یک قابِ نقاشی یا عکس نگاه می‌کنیم و یا در منظره و موقعیتی «حضور» داریم.
- هایکو خواننده را، از طریقِ دعوت او به مشاهده و حضور در موقعیت، به تأمل و تفکر دعوت می‌کند. به همین خاطر، هر چند هایکوها کوتاه هستند، اما شاید در هر مرتبه، بیش از یک یا دو هایکو را نتوان خواند، زیرا فهمِ هر قطعه، احتیاج به دقت و تأمل دارد.
|
«دیگر هیچ نمانده
نه دشت و نه کوهسار
تنها برف است و برف…»
«علفِ شکفته بر میدانِ کهنه‌ی نبرد
زاده‌ی رؤیاهای جنگ‌آورانِ درگذشته»
«برکه‌ای کهن،
جهیدنِ غوکی،
صدای آب».
«خانه‌ی ییلاقی را آتش از من ربود
حال می‌توانم
خود را به تمامی
بر ماه نثار کنم»
|
|
هایکو بسرایید!
در مدرسه، حیاط، خیابان، پارک، کلاس، دفتر و کتاب و هر جای دیگری که می‌خواهید، پرسه بزنید، به دقت تماشا کنید و سپس هایکو بسُرایید. بهترین هایکوها، در شماره‌های بعدیِ مجله، چاپ خواهند شد.
یک نمونه هایکو، سروده شده توسط یک نوجوان را ببینید:
«صبح
من، پشت میز، رو به معلم
معلم پشت به من، رو به تخته»
|
